Een luisterend oor …..
Wellicht herken je het wel: je vertelt iemand jouw verhaal en voor dat je het weet ben jij de luisteraar en is jouw verhaal naar de achtergrond verdwenen. Het gaat niet meer om jou, ineens gaat het om de ander. De ander herkent in jouw verhaal zijn/haar eigen verhaal en zegt dan zoiets als: ”O ja, dat heb ik ook meegemaakt…..” of ineens heeft de luisteraar het verhaal overgenomen en gaat het over een heel ander onderwerp.
De luisteraar wordt dan ineens de verteller. Je voelt je niet gehoord en neemt (on)bewust wellicht het besluit om maar niets meer te zeggen. Om het verhaal van de ander dan maar aan te horen. Ondertussen gebeurt er veel in jou. Want jij wordt niet gehoord maar wilt eigenlijk nog heel veel vertellen. Je verhaal is nog niet af. Intussen doe jij een poging om toch naar de ander te luisteren maar dat lukt eigenlijk niet. Want je bent van binnen nog bezig met je eigen verhaal. Daardoor kun jij op jouw beurt niet naar de ander luisteren, je knikt misschien nog wat en mompelt zachtjes mmm, mmm…….
Soms is het ook best moeilijk om te luisteren naar een ander. Dat komt bijvoorbeeld omdat je het moeilijk vindt om met je eigen emoties om te gaan en daarmee ook de emoties van de ander wilt beheersen of omdat je hebt geleerd en er daarmee van overtuigd bent dat je sterk moet zijn. Niet zeuren, doorgaan…… Dan wil je dat de ander ook sterk is en onbewust geef je, met het overnemen van het verhaal de ander een onbewuste boodschap van ”wees sterk”. Of we nemen het verhaal over zodat de ander zich gesteund voelt en in jouw verhaal weer herkenning vindt, met als onbewuste boodschap: ”je staat er niet alleen voor hoor, ik heb het ook meegemaakt”.
Wanneer je de verteller sympathiek vindt ga je door het verhaal beseffen dat je dat zo voelt. Dat de ander best sympathiek is. Dan kun je de neiging hebben om je zorgen te gaan maken over deze verteller. Je zegt zoiets als: ”ik maak me zorgen om je” of ”ik hoop dat het snel beter zal gaan”. Dat gaat over jou en niet over de verteller. Jij voelt je namelijk beter als het met de ander ook beter gaat. Een valkuil voor velen en met name voor coaches en therapeuten.
Als verteller wil je gewoon dat er iemand is die naar je luistert, zonder oordeel, zonder het verhaal van je over te nemen, zonder advies te geven en je wilt ook niet als slachtoffer behandelt worden.
Echt luisteren is meer dan iemand sympathiek vinden. Echt luisteren gaat over het begrijpen en zelfs plaatsvervangend kunnen ervaren wat de ander voelt en doormaakt. Dat noemen we ook wel empatisch luisteren.
Empatisch luisteren kent 3 niveaus en gaat over:
- Begrip hebben voor de situatie en de omstandigheden,
- Begrip hebben voor de relatie met de mensen in de situatie waarin iemand zich bevindt en
- Begrip hebben voor de relatie die de ander met zichzelf heeft.
En vooral dat laatste is de kern van empatisch luisteren. Luisteren naar de relatie die de verteller met zichzelf heeft in het verhaal.
Empatisch luisteren gaat over zonder oordeel over de ander en de situatie zijn, zonder te willen verzachten, de pijn te willen wegnemen, je eigen verhaal als redmiddel in te willen zetten. Echt luisteren gaat over in het hier en nu oprecht aanwezig zijn en de ander de ruimte geven die hij/zij nodig heeft om het verhaal te vertellen. En de daarbij behorende emoties te kunnen uiten, in de tijd die hij/zij daarvoor nodig heeft. En je hoeft het als luisteraar helemaal niet eens te zijn met de verteller. Het gaat tenslotte bij echt empatisch luisteren niet om jou of jouw mening. Het brein zoekt echter altijd naar herkenning in het verhaal van de ander. Dat is een automatisme. Wanneer je je er bewust van wordt en dat kunt stoppen, de stilte en de innerlijke rust in jezelf kunt ervaren, dan kun je empatisch gaan luisteren.
’Wanneer luisteren om te reageren
overgaat in luisteren om te begrijpen
ontstaat er echt contact’
Compassie gaat een stap verder dan empathie. Wanneer je empathie voelt, wil je vaak onbewust helpen het lijden en de pijn van de ander te verlichten. Je wilt in actie komen en helpen. Daarbij zet je automatisch de ander op de eerste plaats. Je wilt dat de ander zich beter voelt. Wat er dan gebeurt, is dat we (ongevraagd) hulp gaan bieden. We komen zelf in actie door het verhaal van de verteller en gaan (praktische) hulp bieden. We gaan oplossingen aandragen, adviseren. En dat is dan ook weer een valkuil voor velen en met name voor de eerder genoemde coaches en therapeuten, want de verteller wil een luisterend oor en geen oplossingen……..
Ben je een ervaren coach of therapeut en wil je je hierin verder verdiepen en bekwamen, dan ben je van harte welkom bij onze Module Intuïtief Coachen.